Het is het jaar 1223. Franciscus van Assisi bevindt zich in Creccio, Italië, en vraagt zich af, hoe hij het Kerstverhaal met dat arme, behoeftige kindje Jezus, voor de arme en eenvoudige mensen in die regio open kan leggen. Franciscus bedenkt zich de eerste levende Kerststal.

En dat spreekt aan! Het fenomeen ging de hele wereld over, maar werd ook al snel geannexeerd en geperverteerd door bijvoorbeeld de rijke elite in Napels, die in hun huizen grote en rijk aangeklede kerststallen plaatsten. Franciscus zou ervan gegruwd hebben. Franciscus zag in die letterlijk arme Jezus namelijk een inspirerend voorbeeld van hoe wij alles in ons leven in God’s handen kunnen leggen. Franciscus leerde van Jezus de kunst van het loslaten. En ik geloof, dat wij ons de afgelopen maanden in die kunst hebben kunnen of moeten oefenen. Noodgedwongen weliswaar. De vanzelfsprekende omgang met elkaar was er niet meer. Fysiek contact werd afgeraden. De gang over de grens voor vakanties was ‘not done’. Sommigen verloren familieleden, vrienden of bekenden aan het virus. Afstand kwam in plaats van nabijheid. Scholen gingen soms geheel, tijdelijk of half dicht. Je zag je collega’s van werk niet meer. Jong en oud voelde zich beperkt. Dat was de negatieve kant van het loslaten.

Toch was dat loslaten niet alleen maar negatief. We hebben de illusie moeten loslaten, dat we alles in de hand hebben; dat we alles vooruit kunnen vastleggen, zeker stellen, controleren. We hebben moeten leren leven bij de dag. We werden ons wellicht meer dan ooit bewust van onze verantwoordelijkheid voor onze medemens; dat onze vrijheid grenzen heeft, waar die de ander tekort doet of in gevaar brengt; hoe belangrijk het gewone menselijke contact is. We kregen meer tijd voor ons gezin, voor vader of moeder. We realiseren ons en waardeerden meer dan ooit het belang van school, van goede zorg, van een overheid die de solidariteit tussen mensen organiseert. Kleine tekenen van aandacht werden zeer op prijs gesteld. Het is de afgelopen maanden over onze menselijkheid gegaan. Willen wij zorg hebben voor kwetsbare medemensen, voor ondernemers die in het nauw zijn gekomen, voor werknemers die hun baan verliezen, voor mensen die allen komen te staan? Er is naast incidenten enorm veel steun gegeven en ook veel solidariteit geweest. Zal dat alles straks weer ondersneeuwen, als alles weer normaal wordt? Of kunnen we dat vasthouden?

Kerstmis is het feest van de menswording van God; van een nieuw begin; van vernieuwing. Woorden die hol kunnen klinken, maar die ook inhoud en waarde kunnen hebben, als wij ze inhoud en waarde geven. Ik hoop dat deze Kerst 2020 voor u, voor jou, een nieuw begin markeert. Dat we een ontwrichtend jaar achter ons laten en met hoop het nieuwe jaar binnen gaan.

Ik wens u, jou, een zalig Kerstfeest en een gelukkig nieuwjaar!

Pastoraal werker Frank de Heus